Λόρδος Μπάιρον & Ζίτσα
Η φιλοξενία στο Μοναστήρι του Άι Λια
Πέρα από γνωστός φιλέλληνας, ποιητής και επαναστάτης ο Λόρδος Μπάιρον υπήρξε λάτρης της Ζίτσας, αλλά και των κρασιών της. Ήταν τον Οκτώβριο του 1809, όταν μαζί με τον καλό του φίλο John Cam Hobhouse φιλοξενήθηκε στο Μοναστήρι του Άι Λια στη Ζίτσα, όπου δοκίμασε τους μοναστηριακούς οίνους της περιοχής, εντυπωσιάστηκε και είπε ότι ήταν από τους καλύτερους της Ευρώπης.
Με τη σειρά του ο Hobhouse αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι ο ηγούμενος Γρηγόριος, τους προσέφερε ένα λευκό κρασί για το οποίο ήταν πολύ περήφανος.
Παρότι ήταν η πρώτη επίσκεψη του Λόρδου Μπάιρον στην Ελλάδα, οι εμπειρίες που έζησε στη χώρα μας ήταν αρκετές για να τον ωθήσουν να ενωθεί με τους Έλληνες στον αγώνα για την ανεξαρτησία τους. Την παρουσία του στη Ζίτσα μαρτυρούν ακόμη και σήμερα, τόσο η πέτρινη επιγραφή στην είσοδο του Μοναστηριού του Προφήτη Ηλία, όσο και το ποίημα του “Το Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ”, που υμνεί το παραδεισένιο περιβάλλον του τόπου μας.
“Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ”
ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΗ ΖΙΤΣΑ
“Ω Ζίτσα, από τον σύνδεντρο και φουντωτό σου λόφο χαριτωμένο και ιερό προβάλλει μοναστήρι. Εκείθε οπού και αν ρίξουμε το βλέμμα, επάνω, κάτω, τριγύρω μας, τι χρώματα κάθε λογής, τι τόποι με θέλγητρα μαγευτικά ξανοίγονται μπροστά μας! Βράχοι, ποτάμια και βουνά και δάση, απ΄ όλα πλήθος, και ένας γαλάζιος ουρανός δίνει αρμονία σ΄ όλα.”
Τζορτζ Γκόρντον Νόελ Μπάιρον (6ος Λόρδος Μπάιρον) Απόδοση: Δημ. Σάρρος
Του Τζωρτζ Γκόρντον Νόελ Μπάιρον
Το ταξίδι του Hobhouse και του Λόρδου Μπάιρον προς το Μοναστήρι της Ζίτσας ήταν επεισοδιακό. Κατά τη διάρκεια μιας τρομακτικής καταιγίδας οι δύο άντρες χωρίστηκαν. Ο Hobhouse αντελήφθη την απουσία του Μπάιρον αφού έφτασε στη Ζίτσα.
Ο Fletcher (υπηρέτης του Λόρδου Μπάιρον) και ο Έλληνας διερμηνέας του φοβήθηκαν για το χειρότερο. Ωστόσο, φαίνεται ότι ο Μπάιρον βρήκε την κατάσταση συναρπαστική και είχε τέτοια έμπνευση που συνέθεσε το παρακάτω ποίημα:
Η έμπνευση μέσα από την καταιγίδα...
“Chill and mirk is the nightly blast,
Where Pindus’ mountains rise,
And angry clouds are pouring fast
The vengeance of the skies.
Our guides are gone, our hope is lost,
And lightnings, as they play,
But show where rocks our path have crost,
Or gild the torrent’s spray.
"Is yon a cot I saw, though low?
When lightning broke the gloom ---
How welcome were its shade ! --- ah, no! ’
Tis but a Turkish tomb.
Through sounds of foaming waterfalls,
I hear a voice exclaim ---
My way-worn countryman, who calls
On distant England’s name."